Sztuka sacrum na Sacroexpo! To najważniejsze spotkanie branży sakralnej w Europie

Tradycja i nowoczesność w jednym

Miniona, 25. edycja Wystawy Sacroexpo zgromadziła blisko 200 Wystawców z 14 krajów, w tym m.in. z Austrii, Bośni i Hercegowiny, Chorwacji, Francji, Grecji, Niemiec, Polski, Portugalii, Stanów Zjednoczonych, Węgier i Włoch. Oprócz stałej oferty w postaci obrazów, ikon, rzeźb i figurek, a także gadżetów i pamiątek religijnych. Stałą ofertą są również produkty do ubioru od stóp do głów w tym m.in. oryginalne obuwie od polskich zakładów rzemieślniczych, najwyższej jakości szaty liturgiczne i koszule w najmodniejszych wzorach, a także różnorodne nakrycia głowy od renomowanych producentów odzieży. Wyjątkowy ornat „Św. Stanisława Patrona Polski” oferowało Studio Prata , a kolekcję szat liturgicznych zdobionych regionalnym haftem kaszubskim, Pracownia Haftu Artystycznego ZYGZAK. Na jubileuszowych targach Sacroexpo można było zobaczyć również najnowsze rozwiązania technologiczne dla kościoła i wiernych. Wśród prezentowanych produktów znalazł się system e-kuria.pl - nowoczesna platforma ułatwiająca zarządzanie, administrację oraz codzienne funkcjonowanie wspólnot kościelnych. Szeroką gamę produktów wspierających działania kościelne oferowała również firma Indico Plus. Jednym z nich jest aplikacja drogowskaz wskazująca wiernym drogę do Kościoła, najbliższe miejsca Mszy Świętych, spowiedzi oraz nabożeństw. Umożliwia także wpłatę ofiar na parafię, zamówienie ślubu, chrztu, intencji Mszy, wizyty u chorego czy spotkania z księdzem. Kolejnym ciekawym rozwiązaniem prezentowanym przez firmę Parafia Plus była elektroniczna księga intencji – system rezerwacji intencji Mszy świętych oraz aplikacja do przyjmowania i zarządzania intencjami. Bezgotówkowe zbieranie darowizn jest już możliwe za pomocą urządzenia "eDatek" oferowanego przez przedsiębiorstwo prywatne Numen oraz nowoczesne ofiaromaty od M13 Group.

Relikwie św. Szarbela, szaty projektowane dla papieża oraz manuskryptu

Po raz pierwszy na Sacroexpo powstała ekspozycja „Światło wschodu w sercu chaosu”, której celem było zaprezentowanie bogactwa liturgicznego Kościoła katolickiego obrządku wschodniego, szczególnie tradycji maronickiej. Na wystawie zaprezentowano oryginalne manuskrypty, faksymile Księgi Psalmów z XVII wieku, a także liturgiczne księgi katolickie w językach arabskim i syryjskim.

ponad 40 maronickich ikonografii, ilustrujących cykl roku liturgicznego.

- Podzielamy tę samą wiarę i jesteśmy wyznawcami jednego, świętego i apostolskiego Kościoła. Najwięcej wyznawców znajduje się obecnie w Libanie i Syrii. Duża diaspora istnieje również na całym świecie, w tym m.in. w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii i Ameryce Łacińskiej. W Polsce mieszka około dwóch tysięcy maronitów pochodzenia libańskiego – mówił na Sacroexpo diakon Fabio Loutfi, maronicki misjonarz, sekretarz Delegata Patriarchy Kościoła maronickiego na Polskę.

Ogromny zachwyt wzbudziły szaty liturgiczne stosowane w obrządku maronickim, autorstwa libańskiego projektanta Maged Bou Tannous. Artysta projektował szaty między innymi dla papieża Franciszka z okazji odprawianej przez niego mszy świętej na Cyprze oraz dla papieża Benedykta XVI. Ubierał również najważniejszych duchownych na Bliskim Wschodzie. Szczególną uwagę przyciągała unikatowa jedwabna peleryna, haftowana złotą i jedwabną nicią, na której przedstawione są sceny Zmartwychwstania, Zwiastowania, Nawiedzenia, a także postacie dwunastu Apostołów i Cherubinów. W Targach Kielce powstała przestrzeń do modlitwy, gdzie wierni mogli oddać cześć Bogu i modlić się przed relikwiami świętymi z Libanu, co umożliwiło głębszą duchową refleksję w trakcie zwiedzania wystawy.

- Światło wschodu w sercu chaosu nie jest zwykłą wystawą maronickich szat liturgicznych i ornamentów. To coś więcej niż wystawa pięknych, krzykliwych tkanin, kunsztownie złożonych i gustownie haftowanych. Spotkanie na targach daje możliwość lekcji historii sztuki w służbie liturgii, zwłaszcza liturgii maronickiej. To podróż przez wieki, a jednocześnie żywy dowód na długowieczność piękna, nawet jeśli jest ono wykonane z nici i tkanin – wyjaśniał profesor Maged Bou Tanous w Targach Kielce.

Słowackie malarstwo religijne

Na tegorocznych targach po raz pierwszy można było obejrzeć niemal 100 prac słowackich artystów na wystawie zorganizowanej we współpracy z galerią Artem w Słowacji. Eksponowane dzieła prezentowały bogactwo idei, nurtów opinii, doskonałość artystyczną, zjednoczone szacunkiem dla Najwyższego. Odzwierciedlały poszukiwanie wartości życia, historię oraz szerzenie dobra, zachowując przy tym autentyczność ekspresji artystycznej.

- Uważnie śledzę twórczość każdego z artystów, prowadzę ich przez wystawy i twórcze rozmowy, które są bodźcem, a następnie wzbogaceniem ich artystycznego rozwoju. Prezentujemy  tę twórczość nie tylko w kraju, ale także w wielu regionach świata. Bardzo się cieszę, że mogliśmy zwrócić się do polskiej publiczności, przybliżyć jej sztukę południowych sąsiadów podczas Wystawy Sacroexpo – podkreślał Ľuboslav Moza, teoretyk i historyk sztuki, Dyrektor galerii Artem w Słowacji.

Strefa sztuki: Wystawa i aukcja sztuki oraz spotkania z artystami

Z inicjatywy Domu Aukcyjnego Art In House, w kieleckim ośrodku już po raz drugi powstała Strefa Sztuki, w której zaprezentowano nowoczesne i oryginalne prace o tematyce religijnej: obrazy, rzeźby oraz ikony autorstwa m.in. Sylwii Perczak, Krzysztofa Sokołowskiego, Aleksandra Grzybka czy Borysa Fiodorowicza.

- Tematyka prezentowanych w Strefie Sztuki prac oraz punkty widzenia artystów są tak różne, że niemal każdy może znaleźć coś dla siebie. Na ekspozycji znalazła się także wyjątkowa praca Borysa Fiodorowicza „Sorry, Polsko” eksponująca wychodzącą z obrazu postać Matki Boskiej Częstochowskiej “wychodzącej” z ikony wyjściem ewakuacyjnym - podkreślała Anita Wolszczak-Karasiewicz, założycielka Domu Aukcyjnego Art. In House.

Odwiedzający targi mogli spotkać się i porozmawiać osobiście z cenioną artystką Sylwią Perczak, z malarzem i rzeźbiarzem Aleksandrem Grzybkiem oraz Krzysztofem Sokołowskim projektującym minimalistyczne wnętrza kaplic. W trakcie targów każdy z nich opowiadał o swojej twórczości.

Prace Sylwii Perczak charakteryzują się głęboką duchowością i nowoczesnym podejściem do tradycyjnych motywów religijnych. Twórczość artystki jest doceniana zarówno w kraju, jak i za granicą, dzieła znajdują się w licznych kościołach, galeriach i prywatnych kolekcjach.

- Inspirację czerpię z Biblii, Nowego i Starego Testamentu. Ostatnio chętnie sięgam po przypowieści, między innymi po przypowieść o siewcy, ale także po historię świętego Jerzego i motyw walki dobra ze złem. Matkę Boską mogłabym malować bez końca. Z kolei malując obraz dotyczący chodzenia po wodzie, tonę razem z Piotrem i razem z nim wołam „Panie ratuj” – wyznała w rozmowie Sylwia Perczak.

Wielką inspiracją dla Aleksandra Grzybka były Głowy Wawelskie, które zobaczył pierwszy raz na szkolnej wycieczce do Krakowa. To właśnie wtedy Aleksander Grzybek, jak sam zaznacza, zaczął rzeźbić sceny religijne.

- Moja przygoda ze sztuką, zaczęła się w zasadzie w szkole. W piątej klasie szkoły podstawowej zostało otwarte koło plastyczne. Zacząłem rzeźbić. Miałem przygodę z książkami, które mówią o życiu Indian, ich perypetiach wojennych. Od tego się zaczęło. Zacząłem rzeźbić wpierw Indian – o początkach swojej twórczości opowiadał Aleksander Grzybek.

Pełne emocjonalnych i duchowych wyznań było spotkanie z Krzysztofem Sokołowskim, uznanym artystą zajmującym się współczesną sztuką sakralną.

- Zainteresowanie sztuką sakralną wyniosłem z domu. Mój dziadek był stolarzem, ojciec snycerzem, wykonywał między innymi ołtarze do kościołów. Później przyszły szkoła i studia na politechnice. Do czynienia z rysunkiem, malowaniem miałem od najmłodszych lat. Poważnie o nim  pomyślałem dopiero kiedy spotkałem osobę, która mi powiedziała, że umiem rysować, wcześniej nie wiedziałem. Wtedy zacząłem iść w stronę sztuki – relacjonował Krzysztof Sokołowski. - Sztuka pozwala mi połączyć całe moje doświadczenie, zainteresowania naukowe, techniczne, tradycję i kulturę, którą wyniosłem z domu. Sztuka to dosadne narzędzie do przedstawienia świata jako całości obrazu – podkreślił.

Drugiego dnia targów, 11 czerwca przeprowadzono Aukcję Sacrum wszystkich z prezentowanych dzieł. Licytować można je było osobiście, telefonicznie, poprzez zlecenie oraz platformę onebid.pl.

- Aż 74 dzieła sztuki znalazły się w tegorocznym katalogu Aukcji Sacrum organizowanej na targach Sacroexpo. To aukcja tematyczna, co oznacza, że nie każdy kolekcjoner sztuki jest zainteresowany tematyką sztuki. Podobnie jak w ubiegłym roku, aukcja cieszyła się dużym zainteresowaniem. Mogę ocenić ją jednak za bardzo udaną. Około 90% prac zyskało nowych właścicieli, a obrót na aukcji wyniósł blisko 150 tys. złotych. Prace rozjechały się z Targów Kielce do wielu krajów zagranicznych. Trafią m.in. do Niemiec, do Francji i do Włoch – zaznacza Anita Wolszczak-Karasiewicz z Domu Aukcyjnego Art in House z Warszawy.

O przyszłości kościoła katolickiego w Polsce podczas konferencji na Sacroexpo

Jak wynika z danych prezentowanych przez CBOS, 88 procent badanych w ostatnich latach deklaruje przynależność do Kościoła katolickiego. Z badań GUS, z ostatniego spisu powszechnego wynika, że 20% badanych osób nie chce udzielać odpowiedzi na pytania o swoją przynależność religijną. Okazją do przeprowadzenia otwartych rozmów na temat roli i znaczenia Kościoła w Polsce w dobie zewnętrznych wyzwań i wewnętrznych przemian była debata „Katolicyzm jutra. Dyskusja świeckich o polskim Kościele” organizowana przez Centrum Duszpasterskie Wesoła54. Wzięli w niej udział Monika Białkowska, teolożka i dziennikarka, Aneta Liberacka, redaktor naczelna portalu Stacja7.pl i Wydawnictwa Stacja7, Paweł Milcarek, historyk i filozof oraz Zbigniew Nosowski, teolog i socjolog. Nie zabrakło wskazówek na temat tego, co należy zmienić w polskim Kościele. Zasadnicze tezy, dominujące w dyskusji, oscylowały wokół pytania: jakie kroki należy podjąć, aby ocalić katolicyzm dla przyszłych pokoleń?

- Katolicyzm jutra zależy od nas. Kościół musi przede wszystkim zadbać o odzyskanie swojej wiarygodności na wszystkich płaszczyznach – zaznaczała Monika Białkowska, teolożka, dziennikarka i publicystka tygodnika „Przewodnik Katolicki”.

– Powinniśmy zrobić krok w kierunku młodych. Badania pokazują, że widzimy bardzo duże spadki deklaracji przynależności do Kościoła wśród tej grupy społeczeństwa. Przed rodzinami i parafiami stoi zatem bardzo ważne zadanie, aby budowali takie wspólnoty, w których młodzież będzie się czuła dobrze -  zauważyła Aneta Liberacka, redaktor naczelna portalu i wydawnictwa Stacja7.pl.

– Kościół powinien skupić się na swojej tradycji, być wiernym modlitwie i koncentrować się na przeżywaniu wiary. Jednocześnie powinien zachować zdolność mówienia do tłumów. Nie może stać się zamkniętą grupą, która chce żyć tylko wewnętrznie - mówił Paweł Milcarek, historyk, filozof i redaktor naczelny kwartalnika „Christianitas”.

– Przyszłość Kościoła w Polsce zależy przede wszystkim od tego, czy będzie potrafił zaproponować dobre doświadczenie Kościoła i wspólnoty wiary, modlitwy i miłości ludziom, którzy teraz są rozczarowani. Przeżywa on bardzo trudne czasy i wymaga wielu reform, a także głębokiej odnowy. Proces ten potrzebuje cierpliwości - wyjaśniał Zbigniew Nosowski, teolog, socjolog i redaktor naczelny kwartalnika „Więź”.

Spotkania autorskie z ks. prof. Witoldem Kaweckim oraz ks. Sebastianem Picurem

Na targach Sacroexpo odbyła się wyjątkowa rozmowa z księdzem Witoldem Kaweckim, autorem książki "Podróże po Włoszech z Artemizją Gentileschi". Książka ta jest nie tylko przewodnikiem po malowniczych zakątkach Włoch, ale również opowieścią o życiu i twórczości jednej z najbardziej znaczących, ale nieznanych artystek baroku. Prelekcja księdza Kaweckiego połączyła elementy historyczne, artystyczne oraz duchowe, oferując głęboki wgląd w kontekst epoki i indywidualne podejście artystki, Artemizji Gentileschi do malarstwa.

- W tej książce podróż zaczynamy od Rzymu, potem jesteśmy w Toskanii. Następnie wracamy do Rzymu i jedziemy do Wenecji na trzy lata. Później udajemy się na południe do Neapolu, gdzie Artemizja ma warsztat i tam również umiera – wyjaśniał ks. prof. Witold Kawecki.

Na scenie można było wysłuchać również rozmowy z tiktokerem i youtuberem ks. Sebastianem Picurą, kapłanem archidiecezji przemyskiej. Aktualnie jest on wikariuszem w sanktuarium św. Jana Pawła II w Krośnie oraz katechetą w tamtejszym II LO. Jego największą pasją jest kapłaństwo, przez które w sposób szczególny może odkrywać miłość Jezusa. Od kilku lat aktywnie angażuje się w ewangelizację w Internecie, zwłaszcza na TikToku. Pragnie, aby ten „nowy kontynent”, na którym przebywa mnóstwo osób, w jak największym stopniu był wypełniony Bożymi treściami.

- Jak się okazało, ksiądz był potrzebny również na platformach takich jak TikTok czy Youtube. W tym momencie odbiorcami moich treści w internecie są osoby w różnej grupie wiekowej. Prowadzimy transmisje różańcowe, w których biorą udział w większości ludzie młodzi, ale również seniorzy oraz całe rodziny  - wyjaśniał ks. Sebastian Picur.

Owocem miłości do Boga i ewangelizacyjnej posługi wśród młodzieży stały się dwie książki ks. Sebastiana Picura "Holy Game” oraz książka „Co ksiądz sądzi o…”. Od tego roku na kanale YT Team Totus Tuus ks. Sebastian codziennie rano z tysiącami osób rozważa codzienną Ewangelię w ramach serii „Uczta przed śniadaniem”, a wieczorem spotyka się z widzami na inicjatywie modlitewnej „Wróć”, w której biorą udział Ci, którzy modlą się za swoich bliskich, którzy odeszli od Boga.

Nagrody targowe i medale honorowe wręczone na targach

Podczas uroczystej gali na Sacroexpo w Kielcach doceniono innowacyjne produkty, wyjątkowe aranżacje stoisk oraz wspaniałe osoby, które miały nieoceniony wkład w rozwój branży sakralnej. Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów „W Drodze” nagrodzono za serię katolicki komentarz do Pisma Świętego, a Wydawnictwo Jedność otrzymało Medal Honorowy J.E. Prymasa Polski ks. Abp Wojciecha Polaka za Torę, czyli Pięcioksiąg Mojżesza. Doceniono również innowacyjne rozwiązania takie jak wzmacniacz z cyfrowym mikserem od firmy CTS oraz przywracanie funkcji użytkowej zabytkowemu mechanizmowi zegara wieżowego przez firmę Rduch Bells & Clocks. Podkreślono również wartość wyjątkowych prac i projektów takich jak: ornat „Św. Stanisława Patrona Polski” od Studia Prata, kolekcję szat liturgicznych zdobionych regionalnym haftem kaszubskim od Pracowni Haftu Artystycznego ZYGZAK oraz kawę od Pallotyńskiej Fundacji Misyjnej SALVATTI.pl – produkt będący wynikiem edukacji społecznej w Rwandzie, wspierający kobiety pracujące na plantacjach kawy. Medal i wyróżnienie Targów Kielce otrzymały również firma Jawa za walory estetyczne i edukacyjne gry planszowej "Wielka Ewakuacja - Noe ratuje zwierzęta" oraz Pracownia Snycerka Andrzeja Burkota za podtrzymywanie tradycji warsztatu snycerskiego. Styl wystąpienia targowego doceniono u takich firm jak: Miranda, Axencia Turismo De Galicia, Krakowski Zakład Witrażów S.G. Żeleński oraz firma Haftina Textile Group i Boże Atelier za wspólne wystąpienie firm.

26. edycja Wystawy Sacroexpo odbędzie się od 2 do 4 czerwca 2025 roku w Targach Kielce.